JALE İNAN KİMDİR? Jale İnan nereli, mesleği ne? | Türkiye'nin ilk kadın arkeoloğu Jale İnan hayatı

Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkması için yaptıklarıyla tarihe adını yazdıran ünlü ve Türkiye'nin ilk kadın arkeoloğu Jale İnan'ın hayatı merak ediliyor. Müzecilik ve kazı alanındaki çalışmalarının antik dönemlere yaptığı katkıları ile tanınan ve uzun yıllar devam eden programlı kazılarla Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılmasına emek veren; çıkarılan eserlerin sergilenmesi için Antalya ve Side müzelerinin kurulmasını sağlayan İnan, programlı kazıların dışında tarihi eser kaçakçılığına karşı çeşitli kurtarma kazıları gerçekleştirmiştir. İşte Jale İnan hakkında merak edilenler...

JALE İNAN KİMDİR, NERELİ, MESLEĞİ NE?

1914 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, müzeci ve arkeolog Aziz Ogan, annesi Mesture Hanım'dır. Lise öğrenimini Erenköy Kız Lisesi'nde tamamladı. Babasının mesleki gezilerine katılarak arkeoloji ile genç yaşta tanıştı.

Aleksander von Humboldt Vakfı'nın bursu ile, arkeoloji okumak üzere 1934 yılında Almanya'ya gitti. Bir yıl sonra da Türk Cumhuriyeti devlet bursunu kazandı. 1935-1943 yılları arasında klasik arkeoloji bilim dalında lisans ve doktora eğitimini Berlin ve Münih üniversitelerinde tamamladı. 1943 yılında Prof. Dr. Rodenwalt'ın yanında "Kunstgeschichtliche Untersuchung der Opferhandlung auf römischen Münzen" adlı teziyle doktorasını tamamlayarak Türkiye'ye döndü.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Kürsüsü'nde Prof. Dr. Clemens Emn Bosch'un asistanı olarak atanan Jale İnan, lise yıllarında tanıştığı Mustafa İnan'la 1944 yılında evlendi. Ertesi yıl tek çocukları Hüseyin dünyaya geldi.

1946 yılında İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Kürsüsü'nün kurulması çalışmalarına katıldı ve bu kürsünün ilk asistanı olup Prof. Dr. Arif Müfid Mansel'in asistanlığını yapmaya başladı. Aynı yıl Arif Müfid Mansel'le birlikte Türk Tarih Kurumu adına Antalya'da Side antik kenti kazısına, ertesi yıl Perge antik kenti kazısına başladı. 1953 yılında doçent, 1963 yılında profesör oldu. Mansel'in ardından 1974-1980 yılları arasında Side, 1975-1987 yılları arasında Perge kazılarına başkanlık etti. Kazıları sırasında Side Roma Hamamı'nın Side Müzesi'ne dönüşmesi için emek verdi. 1975 yılında Klasik Arkeoloji Kürsüsü'nün Başkanı oldu ve bu görevini 1983 yılında emekli oluncaya kadar sürdürdü.

Jale İnan, Side ve Perge'deki kazıların dışında 1970-1972 yılları arasında Kremna (Bucak, Burdur) ve 1972-1979 yılları arasında Pampfilya Seleukeiası (Manavgat) antik kentlerinde kurtarma kazıları gerçekleştirdi.

Antik dönem heykeltıraşlık sanatı üzerine çok önemli eserler verdi. Yayınladığı kitaplar Anadolu'nun Roma ve Erken Bizans dönemi portreciliği konusundaki çok önemli başvuru eserleri arasına girdi. 1991 yılında Side'deki Apollon Tapınağı kazısı ve onarımı için emek harcadı; 1992-1993'te Perge tiyatro kazılarını gerçekleştirdi. 1995 yılında Türkiye Bilimler Akademisi'nin şeref üyesi oldu.

JALE İNAN NEDEN ÖLDÜ?

Son yıllarını Parkinson hastalığı ile mücadele ederek geçirdi. 2001 yılında hayatını kaybetti. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Jale İnan, 1980 yılında Perge'de ekibiyle birlikte belden yukarısı olmayan bir Herakles heykeli bulmuştur. "Yorgun Herkül" olarak bilinen heykelin belden aşağısı Antalya Müzesi'nde sergilenirken üst bölümü yıllarca bulunamadı. 1990'da gazeteci Özgen Acar yayınladığı bir haberde[5] kayıp parçanın ABD'de olduğunu duyurdu. Tarihi eser koleksiyoncusu Shelby White ve Leon Levy çifti ile Boston Güzel Sanatlar Müzesi tarafından 1981'de yarı yarıya satın alınan parçanın Antalya'da sergilenen heykelin üst kısmı olduğu, 1970'lerde Türkiye'den kaçırıldığı iddia ediliyordu. Jale İnan Boston Güzel Sanatlar Müzesi'ndeki parça ile Antalya Müzesi'ndeki parçanın birbirine ait olduğunu 1990 yılında kanıtlamıştır. M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Yorgun Herkül heykelinin üst kısmı, 2011'de Türkiye'ye getirildi.