Dispozofobi nedir, kompulsif biriktirme hastalığı (istifçilik) belirtileri neler? Dispozofobi tedavisi var mıdır?
Kompulsif biriktirme hastalığı, halk arasında 'dispozofobi, istifçilik, çöp biriktirme hastalığı' olarak adlandırılmaktadır. Son dönemde sık sık merak edilen dispozofobinin ne olduğu, belirtileri ve tedavi gündemde yer almaktadır. Peki, çöp biriktirme hastalığı olarak bilinen dispozofobi nedir, nasıl tedavi edilir, neden dispozofobi olur? İşte detaylar...
Dispozofobinin ne olduğu ve belirtileri birçok vatandaş tarafından araştırılmaya başladı. İstifçilik olarak bilinen biriktirme hastalığının tedavisi ise merak edilenler arasında yerini aldı. Peki, dispozofobi neden olur, nasıl anlaşılır? Dispozofobiye dair tüm detaylar haberimizde...
DİSPOZOFOBİ (ÇÖP BİRİKTİRME HASTALIĞI) NEDİR?
Kompulsif biriktirme hastalığı, biriktiricilik bozukluğu, dispozofobi veya bir diğer adıyla istifleme bozukluğu, gelecekte bir gün işe yarayabilir düşüncesiyle, eldeki malzemelerin sağlıksız hatta kullanılmayan tüm eşyaların, ihtiyaç olma ihtimaline karşın biriktirilmesidir.
Biriktiricilik bozukluğunda atılamayan ve toplanan eşyalarda düzensizlik ve tutarsızlık bulunmaktadır. Biriktirilen eşyalar eski gazete veya dergi, plastik eşyalar, giysiler, mektuplar, postalar, çöpler, torbalar ve kırık nesneler gibi her türlü şeyden meydana gelebilir.
Bu hastalar, sahip olunan eşyalara karşı aşırı bağlıdır, başkalarının bu eşyalara dokunmasına, ödünç almasına veya yerini değiştirmesine tepki oldukça sert tepki gösterebilir.
Obsesif kompulsif bozuklukta istenmeyen düşünceleri ve ritüelleri yerine getirme dürtüsünden kaynaklanan sıkıntı varken, biriktiricilik bozukluğunda ise sahip olunan eşyaları kaybetme ihtimali kişilere kaygı, öfke, rahatsızlık ve üzüntü hissi verir.
DİSPOZOFOBİ (ÇÖP BİRİKTİRME HASTALIĞI) BELİRTİLERİ NEDİR?
- Sahip olunan nesnelerin fiyatını kontrol edilmeksizin elden çıkarmama, ilgili eşyaları birisi elden çıkarmak istediğinde kendini kaybedecek derecesinde kaygı duymak.
- Hayat alanlarının eşyalarla dolu olmasından dolayı kullanım amacından uzaklaşması. Mesela mutfak tezgahının eşyayla dolu olmasından dolayı yemek yapamamak.
- Gündelik uğraşları sürekli sarkıtmak, plan yapmakta zorlanmak.
- Az ya da hiç olmayan sosyal etkileşim.
- Biriktirilen eşyalara karşı bağımlılık geliştirmek.
- Eşyalara gereğinden fazla mana yüklemek.
- Mekan içinde boş bulunan alanı eşya ile kapatmak.Evin birtakım kısımlarında denetimsiz istifleme sebebiyle hareket kabiliyetinin daraltılması.
- Biriktirilen eşyalara karşı bağımlılık geliştirmek.
- Eşyalara çok fazla anlam yüklemek.
DİSPOZOFOBİ (ÇÖP BİRİKTİRME HASTALIĞI) NEDENLERİ NEDİR?
- Dispozofobi; genetik, çevresel ve psikolojik olmak üzere birçok etkenin birleşimiyle belirti gösterebilir.
- Aile öyküsünde biriktiricilik bozukluğu olanların bu hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir.
- Kişinin kendini toplumdan fiziksel olarak uzaklaştırması durumunda da biriktiricilik bozukluğu gelişebilir.Yalnızlıkla baş edebilmek için eşyaları biriktiriyor olabilir.Aynı zamanda yaşla beraber artan yalnızlıkla baş edebilmek için de biriktiricilik bozukluğu oluşabilir.
- Dürtü Bozuklukları
- Genetik faktörler
- Takıntılar
- %3'ünde görülen kompulsif biriktirme hastalığı
- Kişilik Bozuklukları
- Travmalar
- Şiddete maruz kalma
- Kötü çocukluk dönemi
- Erken çocukluk dönemlerinde maruz kalınan aile tutumları
- Depresyon
- Çoklu Kişilik Bozukluğu
- Anksiyete
- Ayrılık anksiyetesi
- Terk edilme korkusu
- Sevilmeme hissi
- Değersizlik duygusu
- Hafıza problemleri
- Dikkat eksikliği
BİRİKTİRİCİLİK BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ NEDİR?
Dispozofobi, istifleme bozukluğu, kompulsif biriktirme hastalığı ya da biriktiricilik bozukluğunda tedavi sürecinde belirli tekniklerle, biriktirme davranışına zorlayan nedenleri anlama, karar verme becerilerinin geliştirilmesi ve yüzleşme (biriktirmeme ve elden çıkarabilme durumu ile ilgili) gibi çeşitli çalışmalar yapılır. Psikoterapi bu hastalığın iyileşme sürecinde önemli rol oynar.
Psikoterapiyle birlikte hekimin uygun gördüğü vakalarda ilaç tedavisi, belirtilerin şiddetine ve sıklığına bağlı olarak birlikte önerilebilir.